‘AVM Yasası’ olarak da bilinen ve alışveriş merkezlerine ilişkin düzenlemeyi içeren 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, bugün Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Mersin Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (SMMMO) Başkanı Dursun Göktaş, yeni kanunla AVM’lerin artık küçük esnaf ve kaybolmaya yüz tutmuş mesleklere de satış alanı ayırmak zorunda olduğunu söyledi.
Mersin SMMMO Başkanı Dursun Göktaş, kamuoyunda ‘AVM Kanunu’ olarak da bilinen ve alışveriş merkezleriyle ilgili birçok yeni düzenleme getiren Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a ilişkin İHA muhabirine açıklamalarda bulundu. Bu kanunla Bakanlık bünyesinde Perakende Bilgi Sistemi (PERBİS) kurulacağını belirten Göktaş, PERBİS ile perakende işletmelerin açılış ve faaliyeti ile kapanışında gerekli başvuru ve diğer işlemlerin yapılması, ilgili kurum ve kuruluşlara iletilmesi, değerlendirilmesi, sonuçlandırılması ve bu işletmelere yönelik veri tabanının oluşturulması ile bilgi paylaşımının sağlanmasının amaçlandığını kaydetti. İşyeri açma ve çalışma ruhsatının PERBİS üzerinden verileceğini, işyeri açma ve çalışma ruhsatı başvurusunun, doğrudan veya PERBİS üzerinden yetkili idareye yapılacağını dile getiren Göktaş, ruhsat değişikliğine ilişkin işlemlerin de PERBİS üzerinden gerçekleştirileceğine işaret ederek, “Büyükşehirlerde alışveriş merkezlerine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye büyükşehir belediyeleri yetkili olacak. Alışveriş merkezi projesi için yapı ruhsatı verilirken, üst meslek kuruluşlarının görüşü alınacak” dedi.
Göktaş, kanunla büyük mağaza ve zincir mağazalar ile bayi işletme ve özel yetkili işletmelerin üretici veya tedarikçiden mağaza açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı katılım bedeli ve benzeri adlar altında ürün talebini doğrudan etkilemeyen herhangi bir prim veya bedel talep edemeyeceğini de ifade etti. Perakende işletmelerin satışa konu ürünün talebini doğrudan etkileyen reklam, anons veya raf tahsisi gibi hizmetlerden dolayı üretici veya tedarikçiden sözleşmede türü ve oranı belirtilmedikçe prim ya da bedel talebinde bulunamayacağını belirten Göktaş, “Bu halde prim veya bedel talebinin sözleşme süresiyle sınırlı olması ve prim ya da bedel talebine konu olan ürünün sözleşme süresince rafta satışa sunulması zorunlu olacak. Kanunla ayrıca yurt içinde üretilen ve hızlı tüketim malı niteliği taşıyan mağaza markalı ürünlerin üzerinde veya ambalajında artık perakendecinin ad, unvan veya markasının yanı sıra üreticinin ad, unvan ya da markasına da yer verilecek” diye konuştu.
Kanunla Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili diğer kanunlarda öngörülen usul ve esaslara uymak kaydıyla indirimli veya promosyonlu satış kampanyaları düzenlenebileceğini söyleyen Göktaş, “Ancak kampanyanın süresi, işyeri açılışı, devri, kapanışı, adres veya faaliyet konusu değişikliğinde 3 ayı, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre tasfiye durumunda ise 6 ayı geçemeyecek. Perakende işletmeler başlangıç ve bitiş süresi belli olmayan indirimler de yapamayacaklar. Belediyeler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile bunların ortağı olduğu şirketler ve diğer tüzel kişiler, birlikte veya bağımsız olarak perakende işletmelerin katılımıyla yılın belli dönemlerinde ilçe, il, bölge veya ülke düzeyinde alışveriş festivali düzenleyebilecekler” şeklinde konuştu.
“AVM’LERDE ACİL TIBBİ MÜDAHALE ÜNİTESİ, BEBEK BAKIM ODASI VE İBADETHANE OLACAK”
Seri sonu, sezon sonu, ihraç fazlası, kusurlu ve benzeri malların perakende işletmelerce indirimli fiyattan veya malların fabrika çıkış fiyatı üzerinden yıl boyunca satılması anlamına gelen sürekli indirimli satış yapan perakende işletmelerin ön cephesinde ve mağaza içlerinde kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde bu satış türünü gösterir ya da çağrıştırır ibarelere yer verilmesinin zorunlu olduğunu kaydeden Göktaş, AVM’lerde sosyal ve kültürel etkinlikler için alan ayrılmasının da zorunlu hale getirildiğini bildirdi. Göktaş, “Alışveriş merkezlerinde satış alanının en az binde 5’ine tekabül eden alanın sosyal ve kültürel etkinliklerin düzenlenmesi amacıyla ayrılması zorunlu olacak. Bakanlık, bu oranı bir katına kadar artırmaya veya yarısına kadar azaltmaya yetkili olacak. Alışveriş merkezlerinde acil tıbbi müdahale ünitesi, ibadet yeri, bebek bakım odası, çocuk oyun alanı gibi ortak kullanım alanları oluşturulacak. Ortak kullanım alanları, engelliler ile yaşlı ve çocukların ihtiyaçları dikkate alınarak oluşturulacak” ifadelerini kullandı.
“AVM’LERDE KÜÇÜK ESNAFA DA YER VERİLECEK”
Kanunla birlikte artık AVM’lerde küçük esnafa da yer ayrılmasının zorunlu hale getirildiğine dikkat çeken Göktaş, şunları söyledi:
“Alışveriş merkezlerinde esnaf ve sanatkar işletmecilerine rayiç bedel üzerinden kiraya verilmek üzere toplam satış alanının en az yüzde 5’i oranında yer ayrılacak. Alışveriş merkezlerinde ayrıca geleneksel, kültürel ya da sanatsal değeri olan kaybolmaya yüz tutmuş meslekleri icra edenlere kiraya verilmek üzere toplam satış alanının en az binde 2’si oranında yer ayrılacak. Bu yerlerin kira bedeli, rayiç bedelinin dörtte birinden fazla olamayacak. Hızlı tüketim mallarının satışının yapıldığı büyük mağaza ve zincir mağazalarda satış alanlarının en az yüzde 1’ine tekabül edecek şekilde raf alanı, mağazanın bulunduğu ilde üretilmesi kaydıyla yöresel ürünlerin satışına ayrılacak.”
Kanunda çalışma saatlerinin de düzenlendiğini dile getiren Göktaş, buna göre mesleğe, mevsime ve turizme özgü şartlar ve benzeri konular gözetilerek perakende işletmelerin bir kısmının veya tamamının çalışma saatlerinin, meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine yetkili idarenin görüşü alınarak vali tarafından belirleneceğini anlattı. Esnaf ve sanatkar işletmelerinin çalışma saatlerinin belirlenmesinde meslek kuruluşunca ilgili esnaf ve sanatkar odasının görüşünün alınacağını ifade eden Göktaş, üst meslek kuruluşlarının ortak teklifi üzerine faaliyet kollarına göre perakende işletmelerin çalışma saatlerinin bölge veya ülke düzeyinde belirlenmesinde ise Bakanlığın yetkili olacağı bilgisini verdi.
Esnaf ve sanatkar işletmelerince satışa sunulan malların etkin bir şekilde piyasadan temini amacıyla Bakanlık izniyle esnaf ve sanatkarların üyesi olduğu tedarik ve dağıtım kooperatifleri kurulabileceğine işaret eden Göktaş, şöyle devam etti:
“Perakende ticaretin kanunun amacına uygun olarak yapılmasının sağlanması konusunda karşılıklı bilgi ve görüş alışverişinde bulunmak, sektöre yönelik politika oluşturulmasına katkı sağlamak, sorunları tespit etmek, alınacak önlemleri belirlemek ve ilgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliğini sağlamak üzere Bakanlığın koordinatörlüğünde Perakendeciler Konseyi oluşturulacak.”
Kanunla getirilen cezalara da değinen Göktaş, “Bakanlık, kanunun uygulanması, uygulamada çıkan sorunlar ve şikayetlerle ilgili olarak perakende işletmeler nezdinde denetim yapmaya yetkili olacak. Yetkili idareler, yetki alanlarıyla sınırlı olmak kaydıyla perakende işletmeler nezdinde gerekli denetim ve uygulamaları yapmakla görevli ve yetkili olacak. Perakende işletmeler, yapılan denetimler sonucunda Bakanlıkça alınması istenen tedbirlere uymak zorunda olacak. Kanuna aykırı hareket eden perakende satış işletmelerine 2 bin lira ila 50 bin lira arasında ceza uygulanacak” dedi.
Göktaş, Hafta Tatili Hakkında Kanun hükümlerinin perakende işletmeler hakkında uygulanmayacağını, dolayısıyla AVM’lerin pazar günleri de açık olmaya devam edeceğini sözlerine ekledi.