Vekillikleri düşecek mi?

Meclis’te 59 sandalyeyle temsil edilen Halkların Demokratik Partisinin (HDP) yasama boykotu, geleceğe dönük farklı siyasi ihtimalleri beraberinde getirdi.HDP milletvekilleri uzun süre Genel Kurula katılmazlar ve yoklamaya girmezlerse milletvekilliklerinin düşmesi, buna bağlı olarak ara seçim gündeme gelebilecek. Anayasa ve TBMM İçtüzüğüne göre Meclis çalışmalarına özürsüz veya izinsiz olarak 1 ay içerisinde 5 birleşim günü katılmayan milletvekilinin TBMM üyeliği düşüyor. Bunun için durumun Meclis Başkanlık Divanınca tespit edilmesi gerekiyor.

SÜREÇ NASIL İŞLER?

Şimdiye kadar 5 birleşim katılmayan milletvekillerinin sonradan gönderdikleri raporlar veya mazeretler işleme alınıyor ve Başkanlık Divanınca onaylanarak gündemden düşürülüyordu. 
HDP’liler mazeret bildirmezlerse Başkanlık Divanını bu raporla tespit edecek ve Anayasa-Adalet Komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyona gönderecek.Karma Komisyon, yasama dokunulmazlığının kaldırılmasındaki hükümlere göre durumu inceleyip raporunu hazırlayacak. Bu raporu görüşen Genel Kurul 276 oyla karar verirse devamsızlık nedeniyle milletvekillikleri düşecek.

SÜRE VE ŞART YOK

Üyeliğinin düşmesi istenen milletvekili karma komisyon ve Genel Kurulda kendisini savunacak. İçtüzük, “Son söz her halde savunmanındır” hükmünü içeriyor. Yani savunma yapmayan milletvekili hakkında bu sürecin işletilmesi tartışmalı hale gelebilecek. Anayasa ve içtüzük, bu raporların süreleri ve oylama aşamalarıyla ilgili herhangi bir süre sınırı veya şartı öngörmüyor. Yani geçmişte bazı örneklerde olduğu gibi bu kuralların yıllar boyu işletilmemesi mümkün olduğu gibi, uygulamaya bağlı olarak süreçlerin hızlandırılıp bir hafta içinde sonuçlandırılması da söz konusu olabilir.

LEYLA ZANA’YA İŞLETİLMEDİ

Yasama döneminin başlangıcında “Türk milleti” yerine “Türkiye milleti” dediği için yemini geçersiz sayılan HDP Ağrı Milletvekili Leyla Zana hakkında bu prosedür işletilmedi. Zana milletvekili faaliyetlerine katılmadığı gerekçesiyle maaş alamıyor. Meclis Başkanlığı Zana’nın maaşını, ileride yemin etme olasılığını dikkate alarak emanet hesaba yatırıyor. Zana’nın Meclis personelinin görevlerine de geçmiş aylarda son verildi ve odası kapatıldı.

MAAŞLARI KESİLEBİLİR

TBMM İçtüzüğü, “Bir yasama yılı içinde izinsiz veya özürsüz olarak toplam 45 birleşimden fazla yok sayılan milletvekilinin yolluklarının 3 aylığı kesilir” hükmünü içeriyor. HDP’lilerin boykotu bu süreyi aşarsa maaşlarındaki “yolluk” bölümü kesilebilir. Yurtdışından dönmezler veya rapor göndermezlerse Şırnak Milletvekili Faysal Sarıyıldız ile Van Milletvekili Tuğba Hezer Öztürk için de bu yaptırım gündeme gelebilir.

YÜKSEKDAĞ KARARI ÖNCELİKLİ

HDP Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ, tutuklu arkadaşları ve boykota katılanlar dışında bir sorunla karşılaştı. Yargıtay, “Terör örgütünün şiddet yöntemlerini teşvik edecek şekilde propaganda yaptığı” gerekçesiyle Yüksekdağ’ın geçmişten gelen 10 aylık hapis cezasını geçen günlerde onayladı. Milletvekili seçilme yeterliliğini düzenleyen Anayasa maddesinde, “Terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler” hükmü bulunuyor. Bu kararın Meclis’e bildirilmesinden sonra Yüksekdağ’ın milletvekilliğinin sona ermesi gündeme gelecek. Bunun için Genel Kurulda ayrıca oylama yapılmıyor, yazının bilgiye sunulması yeterli sayılıyor.

ARA SEÇİM OLUR MU?

Anayasa’ya göre Meclis’te 28 sandalye boşalırsa zorunlu olarak 3 ay içinde ara seçime gidilecek. Boykota katılan HDP’lilerin milletvekillikleri düşürülürse, bölgelerinde boşalan yerler için seçim yapılacak. Ancak süreçte bir erken seçim olasılığı görülürse, genel seçimlere 1 yıl kala ara seçimi yapılamıyor.